O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2025-yil 29-yanvardagi 01/15-243-sonli xati ijrosi yuzasidan Jizzax politexnika institutida “Milliy qadriyatlar ko‘rgazmasi” tashkil etildi.

Milliy liboslarimiz yurtimizning madaniy merosini namoyish etishda muhim o‘rin tutadi. Milliy kiyimlar faqat biror tadbir uchun emas, balki xalqning tarixiy, madaniy va estetik qadriyatlarini ifodalashda juda katta rol o‘ynaydi. Bu ko‘rgazma esa aynan shu maqsadni ko‘zlagan.

O‘zbekistonning har bir viloyatida o‘ziga xos milliy liboslar mavjud. Bu liboslar nafaqat kishilarning turmush tarzini, balki xalqning an'analarini, ijtimoiy mavqeini va madaniyatiy o‘ziga xosligini ham aks ettiradi. Milliy kiyimlar ko‘pincha rang-barang matolar, murakkab naqshlar va tarixiy shakllar bilan bezatilgan bo‘ladi.

Tadbirda milliy liboslar namoyishining asosiy maqsadlaridan biri — yoshlarni milliy madaniyatga qiziqtirish, an'anaviy kiyimlarning o‘ziga xosligini va ahamiyatini tushuntirish edi. Ko‘rgazmada taqdim etilgan milliy liboslar quyidagi elementlarni o‘z ichiga olgan bo‘lishi nazarda tutildi:

Ayollar liboslari O‘zbekistonning turli hududlarida alohida rang-barang va bezakli bo‘lgan. Ko‘pgina ayollar kiyimi atlas va ipak matolaridan tikilgan bo‘ladi, bu matolarning sifati va ranglari ko‘pincha mintaqaviy madaniyatga qarab farq qiladi. Masalan:

Farg‘ona vodiysi: Bu hududda rang-barang atlas va ipak matolaridan tikilgan liboslar keng tarqalgan. Ayollar ko‘pincha turli xil naqshlar bilan bezatilgan atlas liboslar, qizil yoki yashil rangli matolarni kiyadilar. Liboslar ko‘pincha qo‘lqoplar, oltin zanjirlar, bosh kiyimlar va boshqa bezaklar bilan to‘ldiriladi.

Buxoro va Samarqand viloyatlari: Bu hududlarda asosan atlas yoki adras matolaridan tikilgan "tilla" yoki "chapan" liboslari keng tarqalgan. Ayollar va erkaklar uchun bunday liboslar o‘zining nafisligi va uzun shakli bilan ajralib turadi. Chapan — Buxoro va Samarqandda ko‘pincha marosimlarda kiyiladigan libos bo‘lib, uni taqish nafaqat go‘zallik, balki ma'naviy ahamiyatga ham ega.

Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlari: Ayollar liboslari rang-barang atlas matolaridan yasalgan, ularda katta naqshlar va geometrik figuralar qo‘llanilgan. O‘zbekistonning janubiy hududlaridagi ayollar liboslari ko‘pincha an'anaviy naqshlar va o‘ziga xos dizaynlar bilan ajralib turadi.

Milliy kiyimlar, nafaqat go‘zallik va nafislikni ifodalash, balki xalqning tarixini, madaniyati va urf-odatlarini saqlashning bir shaklidir. Har bir libos, albatta, o‘zining tarixiy ildizlariga ega bo‘lib, ular o‘sha davr va jamiyatni ifodalaydi. Milliy kiyimlar orqali kishilar o‘zlarining avlodlarga qoldirgan merosini yanada to‘g‘ri tushunishlari va qadrlashlari mumkin.

Kiyimdagi naqshlar va rasmning ahamiyati: Kiyimlar naqshlari ko‘pincha ma'lum bir ramz yoki timsolni ifodalashi mumkin. Masalan, xalq orasida keng tarqalgan naqshlar, ba'zida maxsus ma'no yoki ma'naviy mohiyatni anglatadi. Kiyimdagi naqshlar, ranglar, va geometrik shakllar har bir viloyatning o‘ziga xos tarixiy xususiyatlarini aks ettiradi.

Kiyimning jamiyatdagi roli: Milliy liboslar ko‘pincha marosimlar, to‘ylar va bayramlarda, shuningdek, maxsus davr va vaziyatlarda kiyiladi. Bular, o‘z navbatida, xalqning madaniyatini, jamiyatdagi qadriyatlarni va urf-odatlarni ifodalovchi belgilar bo‘lib xizmat qiladi.

Tadbir davomida ko‘rgazma tashkilotchilari tomonidan namoyish etilgan milliy liboslar ishtirokchilarga va tomoshabinlarga O‘zbekistonning boy madaniy merosi, xalqning qadriyatlari va an'analarini yaxshiroq tushunishga imkon berdi.

Yoshlar va talabalar uchun bunday tadbirlar milliy madaniyatga qiziqish uyg‘otadi, milliy kiyimlarning naqshlari, ranglari va ularning qanday qilib yaratilishi va ular qanday ma'no anglatishi haqida bilimlarini kengaytirishga yordam beradi.