Taʼlim sifatini nazorat qilish bo‘limi boshlig‘i
Qarshiboyev Sharof Egamnazarovich
Telefon: 0 (372) 226-44-70, (94) 199-65-85
Taʼlim sifatini nazorat qilish bo‘limi bosh mutaxassisi
Tovboyev Baxrom Xabibullayevich
Telefon: (88) 484-01-74
Taʼlim sifatini nazorat qilish bo‘limi bosh mutaxassisi
Xoshimova Shoira Safarovna
Telefon: (97)328-57-70
Jizzax politexnika instituti Ta’lim sifatini nazorat qilish bo‘limi
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2023 yil 10 fevraldagi
2-son bayoni 6.3-bandi hamda Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar
vazirining 2023-yil 27-martdagi “Davlat oliy ta’lim muassasalarida
Ta’lim sifatini nazorat qilish bo‘limi faoliyatini takomillashtirish
to‘g‘risida” 72-son buyrug‘iga muvofiq tashkil etilgan.
UMUMIY QOIDALAR
1. Bo‘limning asosiy maqsadi OTM talabalari bilimlarining davlat ta’lim
standartlariga muvofiqligini o‘rganib borish, tahlil qilish, kadrlar
tayyorlash sifati monitoringini yuritish, OTMni ichki attestatsiyadan
o‘tkazishni tashkil etish va uning natijalari bo‘yicha ta’lim sifatiga
salbiy ta’sir etuvchi omillarni aniqlash hamda ularni bartaraf etish va
oldini olish choralarini ko‘rishdan iborat.
2. Bo‘lim o‘z faoliyatini
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, O‘zbekiston Respublikasining
“Ta’lim to‘g‘risida”gi qonuni, Kadrlar tayyorlash milliy dasturi,
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari qarorlari,
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va
farmoyishlari, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarorlari va
farmoyishlari, OTM rektorining buyruqlari va qonuniy ko‘rsatmalariga,
shuningdek Bo‘lim to‘g‘risidagi Nizomga muvofiq olib boradi.
3. Bo‘lim
to‘g‘ridan-to‘g‘ri vazirlikning ta’lim muassasalari faoliyatini tashkil
etish, litsenziyalash, ta’lim sifatini ta’minlash departamentiga
hisobdar hisoblanadi. II. BO‘LIMNING ASOSIY VAZIFALARI VA FUNKSIYALARI
4. Bo‘limning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: ta’lim
yo‘nalishlari va mutaxassisliklarning davlat ta’lim standartlari (DTS),
malaka talablari, o‘quv rejalari va fan dasturlari bilan
ta’minlanganligini tahlil etish; OTMda ta’lim jarayoni sifatini, uning
o‘quv adabiyotlari va o‘quv-uslubiy materiallar bilan ta’minlanganlik
darajasini o‘rganish; talabalar bilimini baholash jarayonlarida
kuzatuvchi sifatida ishtirok etish; talabalar bilimini baholash
jarayonlari va natijalarining xolisligi va shaffofligni o‘rganish;
talabalar bilimini tanlanma asosida aniqlash uchun qo‘shimcha ravishda
nazorat ishlarini o‘tkazish (mazkur nazorat natijasi talabaning
o‘zlashtirish ko‘rsatkichida aks etmaydi), natijalarni tahlil qilish,
ta’lim sifatiga ta’sir ko‘rsatgan omillarni aniqlash jarayonlarini
tashkillashtirish; OTM dekanatlari tomonidan shakllantiriladigan dars
jadvallarini optimallashtirishda ishtirok etish; Har bir fan bo‘yicha
dars mashg‘ulotlarini tahlil qilish va OTM rektoriga ma’lumotlar berib
borish; ta’labalar davomati va professor-o‘qituvchilarning darsga
munosabatini monitoringini olib borish; baholash natijalari bo‘yicha
tahliliy ma’lumotlar tayyorlash va ularning natijalari yuzasidan OTM
kengashida hamda rektor yig‘ilishida hisobotlar berib borish;
bitiruvchilarning bilim darajasini o‘rganish maqsadida yakuniy davlat
attestatsiyasi komissiyalari hujjatlari bilan tanishish;
tashkiliy-huquqiy va metodik ko‘rsatmalar asosida ta’lim va kadrlar
tayyorlash sifati monitoringini olib borish va nazorat qilishni tashkil
etish; OTMni ichki attestatsiyadan o‘tkazishni tashkil etish, natijalari
bo‘yicha ta’lim sifatiga salbiy ta’sir etuvchi omillarni aniqlash,
ma’lumotlarni OTM rektoriga taqdim etish; ta’lim sifatini belgilovchi
ko‘rsatkichlarning holatini monitoring qilish, aniqlangan muammolar va
kamchiliklar yuzasidan OTM rektoriga takliflar berish; ta’lim sifatini
oshirish maqsadida professor-o‘qituvchilarning malakasini oshirish
jarayonida zamonaviy usullar va uslublardan foydalanish samaradorligini
tahlil qilish; OTMning tarkibiy tuzilmalarida (fakultet, kafedra,
bo‘lim, markaz, akademik litsey) pedagog xodimlarning kasbiy malakasi
holatini, shuningdek oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim hamda malaka
oshirish va qayta tayyorlash yo‘nalishlaridagi sifat darajasini aniqlash
maqsadida ichki monitoringni o‘tkazish, tahliliy ma’lumotlarni
tayyorlash, aniqlangan kamchilik va muammolarni bartaraf etish bo‘yicha
OTM rahbariyatiga takliflar kiritish; OTM professor-o‘qituvchilari
tayanch ma’lumotlarining tegishli dars beradigan fan(lar)iga mosligini
tahlil qilish yoki ularning tegishli qayta tayyorlashdan o‘tganligini
yoki mos ixtisoslik bo‘yicha ilmiy unvon, darajaga ega ekanligini
o‘rganish va xulosalarni OTM rektoriga ma’lum qilish; ta’lim jarayoni
OTM talabalari bilimlarining DTSga muvofiqligini o‘rganib borish,tahlil
qilish; ta’lim sifatini oshirishga qaratilgan normativ-huquqiy hujjatlar
ijrosini ta’minlash; kadrlar tayyorlash sifati monitoringini yuritish;
OTMni ichki attestatsiyadan o‘tkazishni tashkil etish, natijalari
bo‘yicha ta’lim sifatiga salbiy ta’sir etuvchi omillarni aniqlash,
ma’lumotlarni OTM rektoriga taqdim etish; attestatsiya, ta’lim sifatini
o‘rganish bilan bog‘liq jarayonlarda OTMda aniqlangan kamchiliklar va
nuqsonlarni o‘z vaqtida bartaraf etilishi ustidan nazorat o‘rnatish;
ta’lim sifatini belgilovchi ko‘rsatkichlarning holatini monitoring
qilish va aniqlangan muammolar va kamchiliklar yuzasidan tegishli
tarkibiy tuzilmalarga takliflar berish; ta’lim sifatini oshirish
maqsadida professor-o‘qituvchilarning malakasini oshirish jarayonida
zamonaviy usullar va uslublardan foydalanish samaradorligini tahlil
qilish; OTMning tarkibiy tuzilmalarida (fakultet, kafedra, bo‘lim,
markaz, akademik litsey) pedagog xodimlarning kasbiy malakasi holatini,
shuningdek oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim hamda malaka oshirish va
qayta tayyorlash yo‘nalishlaridagi sifat darajasini aniqlash maqsadida
ichki monitoringni o‘tkazish, tahliliy ma’lumotlarni tayyorlash,
aniqlangan kamchilik va muammolarni bartaraf etish bo‘yicha OTM
rahbariyatiga takliflar kiritish; OTM professor-o‘qituvchilari tayanch
ma’lumotlarining tegishli dars beradigan fan(lar)iga mosligini tahlil
qilish yoki ularning tegishli qayta tayyorlashdan o‘tganligini yoki mos
ixtisoslik bo‘yicha ilmiy unvon, darajaga ega ekanligini o‘rganish va
xulosalarni OTM rektoriga ma’lum qilish; OTMning o‘quv jarayoni,
ilmiy-tadqiqot va ilmiy-uslubiy ishlar rejalarining bajarilishini
monitoring qilish; ta’lim jarayoni moddiy-texnik bazasi holatini tahlil
qilish, uni rivojlantirish va takomillashtirish bo‘yicha takliflar
berish; OTMda talabalar amaliyotining ta’lim yo‘nalishlari va
mutaxassisliklarni inobatga olingan holda tashkil etilganligini va uning
samarasini nazorat qilish; talabalar bilimini baholash jarayonini tahlil
qilish asosida reyting ballarining xolisligini, shaffofligini va sifat
darajasini baholash; OTMdagi ijtimoiy muhit, kadrlar tayyorlash va
ta’lim sifatini o‘rganish maqsadida doimiy ravishda talaba, ota-ona,
professor-o‘qituvchi va kadrlar iste’molchilari o‘rtasida ijtimoiy
so‘rovlar o‘tkazish; bo‘lim xodimlarining kasbiy mahoratini oshirish,
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Iste’dod” jamg‘armasi yoki
xalqaro loyihalar va OTM hisobidan rivojlangan xorijiy davlatlarning
nufuzli o‘quv va ilmiy markazlari tajribasini o‘rganish va ularni ta’lim
jarayoniga tadbiq etish; OTM reytingini xalqaro darajaga ko‘tarishga
qaratilgan chora-tadbirlarni oliy ta’lim muassasasi rahbariyati bilan
birgalikda ishlab chiqish va uni ijrosini ta’minlashda faol ishtirok
etish; OTM tegishli tarkibiy tuzilmalari bilan hamkorlikda ta’lim
sifatini oshirishga qaratilgan o‘quv seminarlari va treninglarni
o‘tkazish; OTMda jamoatchi ekspertlar bazasini shakllantirish va ular
bilan qo‘yilgan vazifalar doirasida seminar mashg‘ulotlarini muntazam
ravishda o‘tkazib borish; O‘quv jarayoni bilan ishlab chiqarish
o‘rtasidagi integratsion hamkorlik, innovatsion g‘oyalar, ishlanma va
texnologiyalarning amaliy tatbig‘i masalalari monitoringini yuritish;
OTM Kengashida, davra suhbatlari va anjumanlarda bo‘lim tomonidan ta’lim
sifatini oshirishga oid amalga oshirilgan o‘rganish va monitoring
natijalari to‘g‘risida ma’lumotlar berib borish; Ta’lim sifati holatini
o‘rganish natijalariga asoslanib tegishli takliflarni OTM rahbariyatiga
taqdim etish.
5. Bo‘lim o‘ziga yuklatilgan vazifalarga muvofiq quyidagi
funksiyalarni amalga oshiradi: OTMda ta’lim sifatini DTS va malaka
talablariga muvofiqligini ta’minlash, o‘quv jarayoni samaradorligini
oshirish maqsadida tizimli nazoratni tashkil etish bo‘yicha faoliyatni
va chora-tadbirlarni amalga oshiradi; asosiy faoliyatini belgilangan
mezonlar asosida ta’lim sifatini aniqlash, uni amalga oshirish
mexanizmini ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish yo‘nalishlarini
belgilab berishga va bu jarayonni muvofiqlashtirishga qaratadi; ta’lim
yo‘nalishi va mutaxassisliklarning normativ-huquqiy hujjatlar bilan
ta’minlanganligini o‘rganadi; talabalarning darslik va o‘quv
qo‘llanmalari (shu jumladan, elektron darslik va qo‘llanmalar) bilan
ta’minlanganlik darajasini va zamonaviy talablarga mosligini ta’lim
yo‘nalishlari va mutaxassisliklar hamda tillar kesimida tahlil qiladi;
OTM professor-o‘qituvchilari tayanch ma’lumotlarining tegishli dars
beradigan fan(lar)iga mosligini tahlil qiladi yoki ularning tegishli
qayta tayyorlashdan o‘tganligini yoki mos ixtisoslik bo‘yicha ilmiy
unvon, darajaga ega ekanligini o‘rganadi va xulosalarni OTM rektoriga
ma’lum qiladi; o‘quv jarayonida ilg‘or pedagogik va axborot
kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish holatini o‘rganadi va
ularni takomillashtirish bo‘yicha tegishli takliflarni beradi;
ilmiy-tadqiqot ishlarining iste’molchilar talablaridan kelib chiqqan
holda olib borilayotganligini, OTM professor-o‘qituvchilari va
talabalarining ilmiy-tadqiqot ishlaridagi (fundamental, amaliy,
innovatsion va h.k. tadqiqotlar kesimida) ishtirokini, ilmiy ishlarning
ishlab chiqarishga tatbig‘ini moliyalashtirish manbalari holatlari
bo‘yicha o‘rganadi; OTM tarkibiy tuzilmalarining zamonaviy moddiy-texnik
ta’minoti, o‘quv-laboratoriya jihozlari, kompyuterlar bilan
ta’minlanganligi va ulardan samarali foydalanilish darajasini tahlil
qiladi; ta’limning ishlab chiqarish va ilm-fan bilan integratsiyasini,
OTMning kadrlar tayyorlash va hamkorlikda ilmiy texnologik yechimlar
yaratishda ishlab chiqarish salohiyatidan foydalanish darajasini
(samarali yoki samarasizligini) o‘rganadi; o‘z sohasi bo‘yicha ilg‘or
texnologiyalarning rivojlanishiga qarab ta’lim jarayonlarini amalga
oshirish uchun pedagog kadrlarning bevosita ishlab chiqarishda malakasi
oshirilishini (muntazam yoki muntazam emasligi) hamda ta’lim
yo‘nalishlari bo‘yicha iste’molchilar bozorining o‘rganilganligini
(marketing xizmati asosida) tahlil qiladi; ta’lim jarayoniga
ilmiy-tadqiqot institutlari, ishlab chiqarish korxona va tashkilotlari
hamda xorijiy davlatlar malakali mutaxassislarining jalb etilishini
tahlil qiladi; talabalar bajarayotgan bitiruv malakaviy ishlari va
magistrlik dissertatsiyasi mavzularining dolzarbligi, sifati va ularni
ishlab chiqarishga qay darajada joriy qilinganligini o‘rganadi; OTMning
tayanch doktorantura, doktorantura va mustaqil tadqiqotchi instituti
orqali oliy malakali kadrlar tayyorlash faoliyatini tahlil qiladi;
OTMning o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari bilan hamkorlik
faoliyatini tahlil qiladi; OTMda ma’naviy-ma’rifiy ishlar rejasi,
mazmuni va uning bajarilishini (bayonnomalar asosida),
professor-o‘qituvchilarning tarbiyaviy ishlarga jalb etilganligini,
ta’lim muassasasidagi ma’naviy-ijtimoiy muhitni, pedagog xodimlarning
axloqiy sifatlarini (so‘rovnoma asosida) o‘rganadi; OTM axborot-resurs
markazi fondining zarur adabiyotlar bilan ta’minlanganligini, ulardan
foydalanayotgan professor-o‘qituvchilar va talabalar salmog‘ini
aniqlaydi; bitiruvchilarning ta’limning keyingi bosqichiga o‘qishga
kirishi yoki ishga joylashishlarini tahlil qiladi; ota-onalar va ish
beruvchilar hamda boshqa manfaatdor shaxslarning homiylik kengashi
faoliyatidagi va ta’lim jarayonidagi ishtirokini tahlil etadi;
professor-o‘qituvchilar reytingini aniqlash bo‘yicha takliflar kiritadi;
talabalarning mustaqil ta’lim samaradorligini davriy ravishda monitoring
qiladi; OTM rahbariyati, professor-o‘qituvchilar, xodimlar va talabalar
tomonidan xorijiy tillarni o‘rganishning samaradorligi bo‘yicha
monitoring yuritadi; talabalar bilimini baholash bo‘yicha nazorat
natijalarini tanlama tahlil qilish asosida reyting ballarining
xolisligini va shaffofligini o‘rganadi va takliflar tayyorlaydi; yakuniy
davlat attestatsiyalarini amaldagi normativ-huquqiy hujjatlarga rioya
etilgan holda o‘tkazilganligini va uning natijalarini tahlil qiladi;
OTMning tarkibiy tuzilmalarida (fakultet, kafedra, bo‘lim, markaz,
akademik litsey) pedagog xodimlarning kasbiy malakasi holatini,
shuningdek oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim hamda malaka oshirish va
qayta tayyorlash yo‘nalishlaridagi sifat darajasini aniqlash maqsadida
ichki monitoringni o‘tkazadi, tahliliy ma’lumotlarni tayyorlaydi, ularni
OTM rektoriga o‘rnatilgan tartibda taqdim qiladi; OTMda kadrlar
tayyorlash sifati va talabalar bilim darajasini oshirish maqsadida
doimiy ravishda talaba, ota-ona, professor-o‘qituvchi va kadrlar
iste’molchilari o‘rtasida ijtimoiy so‘rovlar o‘tkazadi; OTM faoliyatini
xalqaro ta’lim sifatini aniqlash indikatorlari bilan taqqoslash asosida
uning jahon reytingida munosib o‘rin egallashi uchun tegishli tarkibiy
tuzilmalar bilan chora-tadbirlarni ishlab chiqadi; OTMda xalqaro
hamkorlikning yo‘lga qo‘yilganligini, xorijiy mamlakatlar bilan
shartnoma asosida talaba, tayanch doktorant, doktorant, ilmiy xodimlar
almashinuvini, fan sohasida xalqaro ilmiy tadbirlarning tashkil
etilishini (seminar, anjuman, simpozium va h.k.), chet el grantlari
asosida bajarilayotgan ilmiy-tadqiqot ishlarini, xorijiy
investitsiyalarning jalb qilinishini tahlil qiladi va bu sohaning
rivojlanishiga takliflar beradi va amaliy yordam ko‘rsatadi; bo‘lim
xodimlarining kasbiy mahoratini oshirish maqsadida O‘zbekiston
Respublikasi Prezidentining “Iste’dod” jamg‘armasi yoki xalqaro
loyihalar va OTM hisobidan rivojlangan xorijiy davlatlarning nufuzli
o‘quv va ilmiy markazlari tajribasini o‘rganadi va ularni ta’lim
jarayoniga tatbiq etadi; OTM reytingini xalqaro darajaga ko‘tarish uchun
tajribali professor-o‘qituvchilar va yosh mutaxassislarni chet el
tajribasini o‘rganish maqsadida xizmat safariga yuborish va ularning
natijasini ta’lim jarayoniga tadbiq etishda OTM rahbariyati bilan
hamkorlikda ishlarni tashkil etadi; respublikada va xorijiy
davlatlardagi ta’lim sifatini nazorat qilishga oid yangiliklarni doimiy
o‘rganib boradi va ularni ta’lim jarayoniga tadbiq etish yuzasidan
tavsiyalar ishlab chiqadi; OTMda ta’lim sifatini oshirish bo‘yicha olib
borilgan o‘rganishlar natijalari asosidagi takliflarni universitet
rahbariyatiga taqdim etadi. III. BO‘LIMNING HUQUQ VA MAJBURIYATLARI
6.
Bo‘lim quyidagi huquqlarga ega: Bo‘lim zimmasiga yuklatilgan vazifalar
va funksiyalarni bajarish uchun OTM tarkibiy tuzilmalaridan zarur
ma’lumotlar va materiallarni olish; OTM va uning tarkibiy tuzilmalarida
talabalar, tinglovchilar va o‘quvchilarni o‘qitish sifatini, ta’limning
tegishli turlari bo‘yicha ishchi o‘quv rejalari va fanlarning ishchi
dasturlarini DTSlariga, davlat talablariga, malaka talablariga va o‘quv
reja hamda fanlarning namunaviy dasturlariga muvofiqligini belgilangan
tartibda o‘rganish; OTMda attestatsiya jarayonida aniqlangan
kamchiliklarni bartaraf etish bo‘yicha chora-tadbirlar rejasini ishlab
chiqishda ishtirok etish va uning o‘z vaqtida bajarilishini nazoratga
olish; OTMda ta’lim sifatiga oid qabul qilingan buyruqlar, farmoyishlar
va boshqa qarorlarning yetarli darajada ijrosi ta’minlanmaganligi
aniqlanganda, mas’ullarga nisbatan tegishli choralar ko‘rish uchun
rahbariyatga takliflar kiritish; OTMda ijtimoiy muhitni, kadrlar
tayyorlash va ta’lim sifatini o‘rganish maqsadida doimiy ravishda
talaba, ota-ona, professor-o‘qituvchi va kadrlar iste’molchilari
o‘rtasida ijtimoiy so‘rovlar o‘tkazilishini tashkil qilish; ta’lim va
kadrlar tayyorlash sifati muammolari bo‘yicha xalqaro konferensiyalar,
anjumanlar, simpoziumlar, seminar va o‘quvlarda ishtirok etish;
belgilangan tartibda OTM Kengashiga saylash va saylanish; O‘zbekiston
Respublikasi qonunchiligida belgilangan boshqa huquqlardan foydalanish.
7. Bo‘lim quyidagi majburiyatlarga ega: Xizmat vazifalarini vijdonan
bajaradi va o‘z sha’niga dog‘ tushirmaydi; O‘zbekiston Respublikasi
Vazirlar Mahkamasining 1999 yil12 yanvardagi 12-sonli “Ijro intizomini
mustahkamlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq ijro
intizomiga, o‘quv va mehnat intizomiga, mehnatni muhofaza qilish,
xavfsizlik texnikasi va ishlab chiqarish sanitariyasiga doir qoidalar,
OTMning Ustavi, Ichki tartib hamda Odob-ahloq qoidalariga rioya etadi.
IV. BO‘LIM ISHINI TASHKIL ETISH
8. Bo‘lim respublikadagi barcha OTM
tarkibida ularning belgilangan shtatlari doirasida OTM rektori
buyrug‘iga muvofiq tashkil etiladi. Bo‘lim yuridik shaxs maqomiga ega
emas.
9. Bo‘lim 3 nafar xodim: bo‘lim boshlig‘i va ikki nafar bosh
mutaxassisdan iborat.
10. Bo‘lim xodimlarining oylik ish haqi
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008 yil 1 avgustdagi
Respublika oliy ta’lim muassasalari xodimlari mehnatiga haq to‘lashning
takomillashtirilgan tizimini tasdiqlash to‘g‘risida”gi qaroriga
(O‘zbekiston Respublikasi QT, 2008 y., 8-son,40-modda; O‘zbekiston
Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2017 y., 33-son, 852-modda)
muvofiq belgilanadi va OTM tomonidan to‘lanadi. Bo‘lim xodimlariga OTM
xodimlari lavozimlari uchun belgilangan moddiy rag‘batlantirish
shartlari qo‘llaniladi.
11. Bo‘lim faoliyatiga rahbarlik qilish bo‘lim
boshlig‘i tomonidan amalga oshiriladi. Bo‘lim boshlig‘ining lavozimi,
dekan lavozimiga tenglashtiriladi. Bo‘lim boshlig‘i bo‘lmagan (ta’til,
betoblik, xizmat safari) davrda uning vazifasini bajarish bosh
mutaxassisga yuklatiladi.
12. Bo‘limga ta’lim sifatini nazorat qilish
sohasida amaliy-metodik ish tajribasiga ega bo‘lgan malakali
mutaxassislar, shuningdek, ilmiy-pedagogik stajga ega bo‘lgan shaxslar
tarkibidan malakaviy talablarga muvofiq belgilangan tartibda ishga qabul
qilinadi.